Baskı Teknikleri ve Simgeleri
Ekslibris oluşturma ve basımında kullanılan tekniklerin sembollerinin ilk listesi 1958 yılında FISAE’nin Barselona Kongresi’nde kabul edilmiştir. Ancak, büyük bir revizyona ihtiyaç duyulmuştur. Aşağıda verilen gözden geçirilmiş liste, Ağustos 2002’de Frederikshavn DK’da düzenlenen XXIX Kongresinde kabul edilmiştir.
Liste aşağıdaki ilkeler temel alınarak hazırlanmıştır:
– Daha önceki referansları geçersiz kılacağı ve dolayısıyla karışıklık yaratacağı için gereksiz değişikliklerden kaçınılmıştır. Mevcut koleksiyonlardaki yazıtlarda büyük düzeltmeler yapılmasına gerek olmamalıdır.
– Liste, basılı ekslibrislerde kullanılan tekniklerin sembolleri ile sınırlıdır – yani, baskı dışı teknikler (çizim, pastel, vb.) veya stiller (‘hanedan’, ‘kaligrafik’, vb.) için kısaltmalar hariç tutulmuştur.
– Liste, belirsiz ve nadiren kullanılan teknikleri içermemekte, ancak ileriki bir tarihte belki de yeniden uyarlanabilecek esneklikte genel kalmaktadır.
– Koleksiyoncular için önemli bir faktör olduğundan, listede orijinal ve yeniden üretim süreçleri arasında ayrım yapılmıştır.
Temel bir alt bölümleme, nispeten bilgisiz koleksiyoncuların bile bir ekslibrisi gözlemlemesini ve üç kategoriden hangisine ait olduğunu belirlemesini sağlar:
Çukur baskı- Mürekkep plakanın çukurlarında bırakılır.
Yüksek baskı – Mürekkep plakanın kabartmalarından biriktirilir.
Düz, şablon ve elektronik baskı – Mürekkep, plakanın düz yüzeyinden, bir şablon veya ekran aracılığıyla ya da elektronik olarak alınır.
Çukur baskı teknikleri / Intaglio printing techniques
Özgün / Original
C = Çukur baskı / Intaglio printing (C = Chalcographie)
C1 = Çelik oyma / Steel engraving
C2 = Hakkak kalemiyle oyma (özellikle bakır üzerine) / Burin (graver or gouge) engraving
C3 = Asitle yedirme / Etching
C4 = Kuru kazıma / Drypoint
C5 = Akuatinta / Aquatint
C6 = Yumuşak-şekerli yüzeyde yedirme / Soft-ground or sugar etching
C7 = Mekanik doku yaratma / Mezzotint
C8 = Plastik gravür / Engraving on linoleum, plastic or other materials
Çukur baskı yeniden çoğaltma / Reproductive
P3 = Heliogravür (manuel çizgi ve tonlu fotogravür), Fotogalvanografi / Heliogravure (manual line and tone photogravure), Photogalvanography
P4 = Ticari fotogravür, rotogravür, Tifdruk baskı / Commercial photogravure, rotogravure
P10 = Kazınmış çelik baskı (kalıp baskı) / Etched steel printing (die-printing)
Yüksek baskı teknikleri / Relief printing techniques
Özgün / Original
X = Yüksek baskı / Relief printing (X = Xylographie)
X1 = Ağaç baskı / Woodcut
X2 = Agaç oyma baskı / Wood engraving
X3 = Linolyum baskı / Linocut
X4 = Rölyef baskılı oyulmuş veya kazınmış metal plakalar, özellikle metal kesim/ Relief-printed engraved or etched metal plates, notably metal cut
X5 = Oyma baskı için oluşturulmuş kabartma baskılı metal plakalar / Relief-printed metal plates created for intaglio printing.
X6 = Diğer malzemelerin kabartma baskılı gravürü, örneğin sentetik olanlar (lastik) / Relief-printed engraving of other materials, for example synthetic ones.
X7 = (Çin) taş mühürü / (Chinese) stone stamp
Yüksek baskı yeniden çoğaltma / Reproductive
T = Tipografi, yazı baskısı / Typography, letterpress
T1 = Lino kalıp baskı / Linotype, monotype, indirect letterpress
T2 = Agaç oyma yazı baskısı / Photoxylography, facsimile wood engraving
T3 = Ticari Lastik Damga / Commercial Rubber Stamp
Bu yaygın ekslibris biçimi büyük ölçüde eksikti. Bununla birlikte, bir sanatçının bir kauçuğun yüzeyini oyması veya şekillendirmesi ve bunu bir damga olarak kullanması durumunda, X6 sembolünü taşıyacağı unutulmamalıdır.
P1 = Klişe baskı (Fotoğraflı veya fotoğrafsız)/ Line block (cliché) with or without photography
P2 = Yarım ton klişe baskı / Half-tone, photozincography.
Düz, şablon ve elektronik baskı teknikleri /Flatbed, stencil and electronic printing techniques
Özgün / Original
L = Taş baskı – Litografi / Litography
L1 = Taş baskı / Autolitography
L2 = Transfer taş baskı / Autography (transfer lithography)
L3 = Ofset çinkosuyla baskı / Zincography
L4 = Alüminyum Baskı / Algraphy
P8 = Fotograf / Original photograph, hologram
S = Şablon Baskı / Stencil
S1 = İpek Baskı / Original serigraphy (silkscreen)
S2 = Boyama şablonla baskı / Mimeography (dye stencil)
S3 = Balmumu kağıtla şablon baskı / Katazome (oiled-paper stencil)
S4 = Kappa (Katazom yapımı Trabzon hurması suyu ile) / Kappa (Katazome made with persimmon juice)
CGD = Bilgisayarda tasarım / Computer generated design
AIGD : Yapay zeka ile oluşturulan tasarım / Artificial Intelligence generated design
Dijital teknoloji hızlı bir ilerleme kaydetmiştir ve kaydetmeye devam etmektedir ve bilgisayarın izin verdiği çok çeşitli yaratıcı süreçler vardır. Bununla birlikte, belki birkaç yıl içinde gözden geçirilmesi gerekecek olsa da, yalnızca orijinal ve yeniden üretim süreci olarak basit bir ayrım korunmuştur. “Bilgisayarda üretilen tasarım”, sanatçı tarafından dijital teknolojiyle yaratılan özgün bir tasarım olarak anlaşılmalıdır. Tamamen sanatçının kendisi tarafından yaratılmamış unsurları (örneğin taranmış) kullanabilir, ancak tasarım ve kompozisyon her şeyden önce orijinaldir. Bu özel alanda, baskı üzerindeki sanatçının imzasının, eserin orijinalliğini teyit etmek için özel bir öneme sahip olduğu belirtilmiştir.
Düz, şablon ve elektronik baskı yeniden çogaltma / Reproductive
P = Fotografik çogaltma / Photographic reproduction
P5 = Fototayp baskı / Collotype
P6 = Fotolitografi baskı / Photolitography, process transfer lithography
P7 = Ofset baskı / Offset, duotone
P9 = Fotografik ipek baskı /Serigraphic reproduction (photosilkscreen)
CRD = Bilgisayarla çoğaltma / Computer reproduced design
Daha önceki sembol CAD, şu soruya bir cevap getirmiyordu: bilgisayar bir tasarım yaratmak için mi yoksa sadece taranmış bir çizimi yeniden üretmek için mi kullanıldı? Bilgisayar, burin kadar yaratıcı bir araç ya da fotokopi makinesi kadar köle olabilir. “Bilgisayarda yeniden üretilen tasarım”, sanatçı orijinali bir dereceye kadar değiştirmiş veya küçük orijinal unsurlar eklemiş olsa bile, kopyası dijital teknolojiden etkilenen bir tasarımdır.
Y = Fotokopi / Photocopy, electrostatic screen printing
Diğer simgeler/Other abbreviations
M = Monotip (tek tip) baskı / Monotype
B = Görme engelliler için kabartma baskı / Braille printing
MT = Karışık teknik / Mixed technique
TNC = Sınıflama dışı teknik / Technic no classification
U = Liste dışı, frotaj, kolografi, vb. / Unlisted, frottage, collagraphy, etc.
4/ = Kalıp sayısı (4/C3 = 4 kalıplı çukur baskı) / Number of plates used
/2 = Renk sayısı (S/2 = iki renkli serigrafi baskı) / Number of colours used
/col. = Elle renklendirme / Hand coloured
Karma teknikler, artı işaretleri ile ayrılan ayrı semboller olarak belirtilmelidir, örn. C2 + C3 + C5 / Mixed techniques must be indicated as individual symbols separated by plus signs, e.g. C2 + C3 + C5
Leave a reply